Herbata jest napojem, który znany jest dobrze na całym niemal świecie. Cieszy się ona popularnością na wszystkich kontynentach i w rozmaitych odmianach. Pomimo wzrostu cen tego unikalnego surowca światowe zapotrzebowanie na herbatę stale rośnie. Największym producentem herbaty na świecie są Chiny, a jednym z największych konsumentów Polska.
Początki parzenia herbaty są niestety nieznane. Jedna z Chińskich legend mówi o tym, iż odpoczywającemu w ogrodzie cesarzowi wiatr zaniósł do filiżanki z przegotowaną wodą liść krzewu herbacianego. Cesarz nieświadomy zajścia skosztował naparu i zakochał się w jego smaku. Od tamtej pory rozpoczęto sadzenie herbaty na plantacjach w całym kraju.
Czy tak było w istocie, nie jesteśmy w stanie sprawdzić, faktem jest natomiast, iż Chiny po dziś dzień są największym producentem herbaty na świecie. Ich udział w światowym rynku wyniósł ok. 33 proc. w 2010 roku, co łącznie dało: 1 467 tys. ton.
W Polsce rynek herbaciany wart jest obecnie około 2,1 mld złotych. O tym, czy jest do dużo, świadczy roczne spożycie tego napoju w Polsce sięgające aż 20 tysięcy ton. Taka ilość sytuuje nas na 4 miejscu w europejskim zestawieniu konsumentów herbaty. Jednocześnie zajmujemy 9 miejsce w rankingu światowym. Co zaskakujące wyprzedzamy w nim takie kraje jak Japonia czy Arabia Saudyjska uchodzące do niedawna za liderów.
Za taki stan rzeczy odpowiada rosnąca moda na zdrowy trym życia oraz coraz większa ilość specjalistycznych sklepów, które oferują swoim klientom bogaty asortyment w przystępnych cenach. Piotr Rudzki z firmy TTLC Import i Dystrybucja Herbaty i Kawy przekonuje, że celem picia różnych gatunków herbat jest nie tylko zaspokojenie pragnienia, ale przede wszystkim pozytywny wpływ jak mają na organizm pijącego. Dobrze działają na odchudzanie, uspokajają w sytuacjach napięcia, pobudzają, kiedy jesteśmy zmęczeni, a także oczyszczają czy wspomagają odporność.
Rodzajów herbat i naparów ziołowych istnieje bardzo wiele, każdy zaś przejawia inne działanie. Jak wybrać napój dla siebie spośród tylu możliwości?
Poniższe informacje pozwolą Ci świadomie dobrać herbatę lub mieszankę ziołową najlepszą dla Twojego organizmu.
Herbata zielona
Jest to najstarszy rodzaj herbaty, z którego wywodzi się wszystkie pozostałe rodzaje herbat. Jej nazwa wzięła się od jasnozielonego koloru liści, które dają napar w kolorze od bladożółtego do jasnozielonego. Herbata zielona powstaje z liści rośli nazywanej Camellia Sinensis i jest importowana głównie z Chin i Indii. Od razu po zbiorach świeże listki poddaje się procesowi więdnięcia, a następnie powoli podgrzewa. Dzięki temu powstrzymuje się je przed fermentowaniem, co zapewnia ich niepowtarzalny aromat. Na koniec roluje się je i suszy, aby zapewnić im trwałość, po czym są gotowe do parzenia lub dalszej przeróbki.
Dzięki pominięciu procesu fermentacji zielona herbata zachowuje wszystkie swoje wartości odżywcze zgromadzone w liściach. Dzięki nim liście pozostają bogate w polifenol i przeciwutleniacze jednocześnie zawierając dużo mniej kofeiny niż herbaty fermentowane.
Zielona herbata pozytywnie wpływa na serce. Jak potwierdzają badania prowadzone przez naukowców z Japonii i Holandii, wypijanie 4 filiżanek herbaty dziennie znacząco obniża ryzyko miażdżycy u mężczyzn oraz poprawia elastyczność naczyń krwionośnych, dzięki czemu zmniejsza ich tendencje do zatykania się.
Natomiast już 3 filiżanki herbaty (nie tylko zielonej) każdego dnia zmniejsza ryzyko zawału o 11 proc.
Naukowcy udowodnili również, że zwiększenie konsumpcji zielonej herbaty o dwie filiżanki dziennie może zmniejszyć ryzyko raka płuc o 18 proc.
Herbata czarna
To najpopularniejsza herbata w Europie i na całym zachodzie. Aż 90 proc. sprowadzanej i konsumowanej w tej części świata herbaty należy właśnie do tego gatunku.
Skąd bierze się jej nazwa i jak się ją produkuje?
Herbata czarna powstaje tak sama, jak herbata zielona, od której de facto bierze swój początek. Liście Camellia Sinensis poddaje się procesowi więdnięcia kruszenia i rolowania, dzięki czemu może przejść ona proces fermentacji. W tym czasie liście stają się ciemnobrązowe lub czarne, a herbata nabiera mocnego wyrazistego smaku oraz goryczki.
Dzięki fermentacji liście nie psują się, nabierając trwałości i mogą być przechowywane nawet kilka lat.
Jest to zjawisko do tego stopnia cenione, że jeszcze w XIX wieku skompresowane kostki czarnej herbaty były wykorzystywane jako waluta w Mongolii, Tybecie i na Syberii.
Popularność tego rodzaju herbaty w Europie zapoczątkowali Anglicy, którzy przywieźli ją statkami z Azji. Ponieważ zielona herbata zbyt szybko psuła się podczas transportu, kapitanowie zaczęli zabierać do Europy herbatę fermentowaną, której niestraszne było długie leżakowanie w ładowniach.
Od tej pory czarna herbata na trwałe zakorzeniła się w naszej kuchni.
Napój ten jest bogaty w kofeinę, dzięki której ma działanie pobudzające oraz rozgrzewające. Mocna czarna herbata wskazana jest w stanach długotrwałego wysiłku i okresach wzmożonej nauki, np. dla studentów podczas sesji.
Oprócz tego zmniejsza ryzyko choroby niedokrwiennej serca poprzez zwalczanie występujących w organizmie wolnych rodników. Badania przeprowadzone na grupie aż 3000 osób pokazały, że regularne picie herbaty czarnej zmniejsza ryzyko choroby niedokrwiennej serca o 50%.
Ze względu na swój stosunkowo wyrazisty smak często łączona jest z ziołowymi dodatkami jak np. olej z bergamotki, z którego to połączenia powstaje znana brytyjska herbata Earl Grey.
Należy się jednak wystrzegać jej nadużywania. W przypadku zbyt częstego picia dużych ilości mocnego naparu duża dawka kofeiny może mieć negatywny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy.
Herbata czerwona
Pu-erh, ze względu na ciemno szkarłatny kolor wywaru nazywana jest herbatą czerwoną. Cieszy się ona szczególną popularnością wśród osób odchudzających się, dzięki czemu zdobyła sobie miano ,,spalacza tłuszczu„. Czy słusznie?
Badania na szczurach wykazały, że regularne picie czerwonej herbaty może pomóc w obniżeniu poziom tkanki tłuszczowej, jednak musi być to poparte ćwiczeniami i zmianą nawyków żywieniowych.
Herbata pu-erh powstaje z zielonej herbaty, która przechodzi proces fermentacji mikrobiologicznej, w wyniku której nabiera bardzo intensywnego smaku oraz czerwonej barwy. Podczas procesu fermentacji wytwarzają się w niej prozdrowotne szczepy bakterii, które działają pozytywnie na ludzki organizm.
Dzięki temu obniża ona poziom złego cholesterolu, może zmniejszać ryzyko nowotworów, niszcząc szkodliwe wolne rodniki, a także sprzyja ogólnemu oczyszczaniu organizmu.
Herbata niebieska (Oolong)
To rodzaj herbaty pośredniej między herbatą zieloną i czarną. W Chinach nazywana herbatą niebieską dla odróżnienia od innych gatunków herbat. Jej napar ma jasnoróżowy kolor, a smak przypomina łagodniejszą wersję smaku herbaty czarnej z lekko ziołowym posmakiem. W Polsce jest stosunkowo mało znana.
Herbata biała
Swój kolor zawdzięcza procesowi produkcji, w którym wykorzystuje się tylko pąki liści lub bardzo młode liście herbaty chińskiej. Są one następnie poddane procesowi więdnięcia i delikatnie suszone. Dzięki temu herbata biała w ogóle nie przechodzi fermentacji. Ma ona bardzo łagodny smak bez goryczki oraz ziołowej nuty. Dzięki temu, że nie jest ona utleniana, zachowuje wszystkie wartości zdrowotne.
Dzięki swojemu bogatemu składowi biała herbata spowalnia procesy starzenia, przeciwutleniacze zawarte w naparze chronią przed rozkładem elastynę i kolagen, białka strukturalne skóry. Elastyna odpowiada za naturalną elastyczność ciała, dzięki czemu płuca, tętnice, więzadła i skóra mogą odpowiednio funkcjonować.
Ma działanie przeciwbakteryjne, które pomaga w oczyszczaniu organizmu oraz wspomaga układ odpornościowy w walce z drobnoustrojami.
Biała herbata wykazuje również korzystny wpływ na mięsień serca. Zawarte w niej prozdrowotne polifenole chronią serce i poprawiają elastyczność całego układu krwionośnego.
Jak zatem widać najchętniej pijaną w Polsce herbatą jest herbata czarna. Proces fermentacji ogranicza w niej jednak znacznie ilości substancji prozdrowotnych. Najcenniejsze pod względem ilości przeciwutleniaczy i polifenolu są herbaty zielone i białe.
Sam dobór herbaty to jednak dopiero połowa sukcesu. Należy jeszcze poznać zioła, z którymi może być ona wymieszana i ich działanie, by czuć się pewnym, że żadna dolegliwość nie zdoła Cię zaskoczyć.